ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันต่างจากหัวใจวายนะคะ และก็เกิดขึ้นกับทุกวัย ดังนั้นเรามาทำความเข้าใจภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน พร้อมวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นกันเถอะ
ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (Sudden Cardiac Arrest) คือ ภาวะหัวใจสูญเสียการทำงานอย่างสิ้นเชิง กล่าวคือ ระบบการทำงานของทางเดินหายใจและการไหลเวียนเลือดไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ ซึ่งส่วนมากจะพบว่าผู้ป่วยมีภาวะหยุดหายใจก่อนเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันตามมา และหากผู้ป่วยเสียชีวิตอย่างเฉียบพลันหลังหัวใจหยุดเต้น จะเรียกภาวะนี้ว่า Sudden Cardiac Death
หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน VS หัวใจวาย
สาเหตุของหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันเกิดได้จากหลายกรณีด้วยกัน โดยสามารถจำแนกออกได้เป็นสาเหตุภายใน และสาเหตุภายนอก ดังนี้
* ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันจากสาเหตุภายใน
มักพบในคนที่เป็นโรคหัวใจอยู่ก่อนแล้ว หรือบางคนอาจไม่เคยตรวจมาก่อนจึงไม่ทราบว่าตัวเองมีความผิดปกติที่ระบบหัวใจ เช่น
– โรคกล้ามเนื้อหัวใจหนา ชนิดไม่ทราบสาเหตุ (Hypertrophic cardiomyopathy)
– ภาวะเส้นเลือดหัวใจผิดปกติโดยกำเนิด (Congenital coronary artery anomalies)
– โรคมาร์แฟนซินโดรม ซึ่งผู้ป่วยจะมีความผิดปกติที่ระบบหลอดเลือดและหัวใจ
– ภาวะเส้นเลือดหัวใจขาดเลือดในคนอายุน้อย (Premature coronary artery disease)
– ระบบไฟฟ้าหัวใจทำงานผิดปกติ ทำให้หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ จนหัวใจไม่บีบตัวและส่งเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้ เป็นเหตุให้ผู้ป่วยหมดสติและเสียชีวิตภายในเวลาไม่กี่นาที
– จมน้ำ
– เป็นอัมพาต
– สำลักอาหาร
– สำลักควันไฟ
– ได้รับยาเกินขนาด
– ไฟฟ้าดูด
– ขาดอากาศหายใจ
– กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน
– ฟ้าผ่า
– สมองสูญเสียการทำงานจากสาเหตุต่าง ๆ เช่น อุบัติเหตุรุนแรง
– ภาวะมีวัตถุกระแทกอย่างรุนแรงบริเวณหน้าอก อันส่งผลให้หัวใจเต้นผิดปกติเฉียบพลัน
– โรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคอ้วน เป็นต้น
อาการหัวใจหยุดเต้น คนรอบข้างสังเกตได้
ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันมักไม่มีสัญญาณเตือนล่วงหน้า เมื่อเป็นแล้วจะเกิดอาการขึ้นทันที ซึ่งคนรอบตัวสามารถสังเกตผู้ป่วยได้ดังอาการต่อไปนี้
– ผู้ป่วยหายใจเฮือก หรือหยุดหายใจ
– เจ็บหน้าอกกะทันหัน ร่วมกับปวดร้าวแขนข้างซ้ายอย่างรุนแรง
– หายใจลำบาก
– คลื่นไส้ อาเจียน
– ชัก เกร็ง (ในบางราย)
– ผู้ป่วยหมดสติอย่างเฉียบพลัน
– คลำชีพจรไม่พบ
– ไม่หายใจตามปกติ
ซึ่งหากพบผู้ป่วยมีอาการเบื้องต้น ควรตั้งสติให้ดีแล้วรีบทำการปฐมพยาบาลโดยเร็วที่สุด พร้อมทั้งโทร. เรียกรถพยาบาลหรือหน่วยกู้ชีพฉุกเฉินโดยทันที
การพยาบาลผู้ป่วยหัวใจหยุดเต้น
1. ตั้งสติให้มากที่สุด
2. เขย่าตัวผู้ป่วยหรือพยายามปลุกผู้ป่วย
3. นวดหัวใจเพื่อกระตุ้นการทำงานของหัวใจ หรือทำ CPR ช่วยชีวิตผู้ป่วยอย่างถูกต้อง
4. หากมีเครื่องกระตุ้นหัวใจด้วยกระแสไฟฟ้าอัตโนมัติ หรือเครื่อง AEDs (Automatic External Defibrillators) ให้นำมาปั๊มหัวใจช่วยชีวิตผู้ป่วย ตามขั้นตอนดังนี้
อย่างไรก็ดี ภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลันอาจมาจากความพฤติกรรมเสี่ยง เช่น ชอบกินอาหารไขมันสูง สูบบุหรี่ ขาดการออกกำลังกาย หรือออกกำลังกายมากเกินไป รวมไปถึงพฤติกรรมติดยาเสพติด โดยเฉพาะโคเคน เป็นต้น ดังนั้นเพื่อสุขภาพที่ดี ห่างไกลจากภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน ก็อย่าลืมดูแลสุขภาพกันด้วย และควรตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี โดยเฉพาะคนที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป หรือมีพฤติกรรมเสี่ยง ควรเข้ารับการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เพื่อป้องกันภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน
ขอขอบคุณรูปภาพจาก : Good Health @ Lanna Hospital สาระสุขภาพน่ารู้
